Zapłodnienie In Vitro

Niepłodność

In vitro (IVF) to metoda zapłodnienia pozaustrojowego. Zapłodnienie In vitro polega na połączeniu komórki jajowej z plemnikiem w warunkach laboratoryjnych. Powstały w ten sposób zarodek przenoszony jest do jamy macicy, aby zagnieździł się na jej ścianie. Po zagnieżdżeniu się zarodka ciąża przebiega w sposób naturalny, czyli tak samo jak przy zapłodnieniu naturalnym.

Jakie są rodzaje zapłodnienia In vitro?

Rodzaje In vitro:

In vitro (IVF-ET) - klasyczne zapłodnienie In vitro

In vitro ICSI

In vitro ICSI-MESA

In vitro ICSI-TESE

In vitro IMSI

Klasyczne zapłodnienie In vitro (IVF-ET)

Klasyczne zapłodnienie In vitro (IVF-ET) polega na umieszczeniu komórek jajowych i odpowiednio przygotowanych plemników w jednym pojemniku. W ciągu doby dochodzi do samoistnego zapłodnienia komórek jajowych. W ten sposób powstaje kilka zarodków.

Zarodki powstałe z połączenia komórek jajowych z plemnikami umieszcza się na 2-5 dni w inkubatorze (hodowla zarodków). Po tym czasie zarodek przenoszony jest do organizmu kobiety po to, aby zagnieździł się w ścianie macicy. Zagnieżdżenie się zarodka oznacza ciążę, która od tego momentu przebiega w sposób naturalny.

Klasyczne In vitro można zastosować przy prawidłowych parametrach nasienia.

In vitro ICSI (docytoplazmatyczna iniekcja plemnika)

In vitro ICSI (docytoplazmatyczna iniekcja plemnika) to zapłodnienie In vitro wspomagane mikrochirurgicznie. Polega na wprowadzeniu plemnika do komórki jajowej w warunkach laboratoryjnych. Jeżeli komórka jajowa zostanie zapłodniona to dalszy sposób postępowania jest taki sam jak przy klasycznym zapłodnieniu In vitro.

Ten sposób zapłodnienia stosowany jest w przypadku obniżonej jakości nasienia lub małej liczby plemników w ejakulacie. Metoda ICSI wykorzystywana jest też, gdy nie dochodzi do zapłodnienia klasyczną metodą In vitro (IVF-ET).

In vitro ICSI-MESA

In vitro ICSI-MESA to mikrochirurgiczne wprowadzenie plemnika do komórki jajowej (docytoplazmatyczna iniekcja plemnika) pobranego z najądrzy. Metodę ICSI-MESA stosuje się w przypadku braku plemników w nasieniu (azoospermia), ale po stwierdzeniu ich obecności w najądrzach. Dalej postępuje się jak przy metodzie In vitro ICSI.

In vitro ICSI-TESE

In vitro ICSI-TESE to mikrochirurgiczne wprowadzenie plemnika do komórki jajowej (docytoplazmatyczna iniekcja plemnika) pobranego z jądra. Metoda ICSI-TESE jest stosowana przy braku plemników w nasieniu (azoospermia), ale po stwierdzeniu ich obecności w jądrach. Dalej postępuje się jak przy metodzie In vitro ICSI.

In vitro IMSI

In vitro IMSI to docytoplazmatyczna iniekcja wyselekcjonowanych morfologicznie plemników czyli metoda polegająca na wybraniu najlepszych plemników za pomocą mikroskopu (z ponad 6000-krotnym powiększeniem) przed przystąpieniem do zapłodnienia metodą In vitro ICSI. Dalej postępuje się jak przy metodzie In vitro ICSI.

Dla kogo zapłodnienie In vitro?

U młodej kobiety w wieku około 25 lat, która stara się o dziecko od ponad roku będzie proponowana najpierw stymulacja jajeczkowania. Gdy ta metoda zawiedzie lekarz proponuje następną metodę: inseminację domaciczną, a dopiero potem In vitro.

In vitro proponowane jest zwykle od razu kobiecie w wieku około 40 roku życia, która nigdy nie była w ciąży i stara się o zajście w ciążę od ponad roku.

Zdolność organizmu kobiety do tworzenia dużych ilości zdrowych komórek jajowych utrzymuje się na stałym poziomie do około 35 roku życia. Po 35 roku życia zdolność ta zaczyna spadać, zaś gwałtowny spadek następuje po 40 roku życia. Im kobieta starsza tym ma mniejsze szanse na zajście w ciążę. Nie jest to jednak regułą. Liczba komórek jajowych zdolnych do zapłodnienia (rezerwa jajnikowa) jest sprawą indywidualną każdej kobiety. Zdarza się, że kobieta po 35 roku życia ma lepszą rezerwę jajnikową od dużo młodszej od siebie kobiety.

Jakie są wskazania do zapłodnienia In vitro?

Wskazania do In vitro:

niedrożne jajowody, niewłaściwe funkcjonowanie lub całkowity ich brak

obniżone parametry nasienia: liczba plemników ruchomych poniżej 1 mln

nasienie zawierające ponad 30% plemników o nieprawidłowej budowie

brak nasienia lub brak plemników w nasieniu z występowaniem plemników w jądrach lub najądrzach

zaburzenia owulacji

zaburzenia hormonalne związane z nieudanym zabiegiem inseminacji domacicznej gdy przyczyna niepłodności nie jest znana (niepłodność idiopatyczna)

wady genetyczna komórek jajowych i plemników

gdy niepłodność trwa dłużej niż 3 lata

wiek kobiety powyżej 35 lat

nieskuteczne wcześniejsze metody leczenia niepłodności jak np. inseminacja domaciczna

zaawansowana endometrioza

uszkodzenie jąder

wirus HCV, HIV

Jakie badania należy wykonać przed In vitro?

Przed zabiegiem In vitro lekarz przeprowadzi wywiad z parą, zleci wykonanie różnorodnych badań, przedstawi szanse na ciążę przy zapłodnieniu metodą In vitro.

Badania przed In vitro:

badanie nasienia (przy nieprawidłowym wyniku mogą być zlecone badania: kariotyp, mutacje CFTR, AZF)

badanie ginekologiczne

badania: poziomu hormonów (FSH, LH, estradiolu, AMH) i USG. Wyniki tych badań hormonalnych dają informację jak duża jest rezerwa jajnikowa.

badanie USG (na początku cyklu miesiączkowego) podczas, którego lekarz może stwierdzić czy jest dużo małych pęcherzyków w jajnikach. Jest to bardzo ważne, ponieważ im więcej takich pęcherzyków, tym łatwiej jest uzyskać komórki jajowe do zapłodnienia metodą In vitro.

badania dotyczące kobiety i mężczyzny: na wirusowe zapalenie wątroby typu B i C, HIV

cytologia szyjki macicy; przy czym prawidłowy wynik nie może być starszy niż 12 miesięcy. Cytologię wykonuje się po miesiączce w pierwszej połowie cyklu miesiączkowego. Przez 3 dni przed cytologią nie można współżyć.

badanie na Chlamydię

badanie pH pochwy

posiew z pochwy

biopsja endometrium

morfologia

elektrolity

badanie APTT

grupa krwi

Jak przebiega zapłodnienie In vitro?

Przebieg zapłodnienia In vitro

czyli etapy In vitro:

stymulacja owulacji (stymulacja hormonalna jajników)

pobranie komórek jajowych i nasienia

zapłodnienie komórek jajowych w warunkach laboratoryjnych

transfer zarodków (embriotransfer) do jamy macicy

Stymulacja owulacji (jajeczkowania) to stymulacja hormonalna jajników mająca na celu uzyskanie od kilku do kilkunastu dojrzałych pęcherzyków Graafa z komórkami jajowymi. W naturalnym cyklu miesiączkowym dojrzewa przeważnie tylko jeden pęcherzyk Graafa zawierający komórkę jajową. Stymulacja owulacji (jajeczkowania) poddana jest stałej kontroli USG. Podczas stymulacji owulacji kontrolowany jest również poziom estradiolu i poziom progesteronu we krwi.

Pobranie komórek jajowych poprzez punkcję jajników czyli nakłucie jajników. W trakcie punkcji jajników następuje pobranie od kilku do kilkunastu komórek jajowych. Pobranie komórek jajowych odbywa się pod kontrolą USG w znieczuleniu dożylnym lub miejscowym. Zabieg przypomina badanie USG dopochwowe.

Pobranie nasienia odbywa się w dniu zabiegu In vitro. Mężczyzna oddaje nasienie drogą masturbacji w przypadku klasycznego In vitro i ICSI. Przed oddaniem nasienia należy wstrzymać się od współżycia seksualnego przez 3–7 dni. Embriolog wybiera z nasienia mężczyzny plemniki o prawidłowej budowie i ruchliwości. W przypadku In vitro ICSI-MESA pobranie plemników następuje z najądrzy, a przy In vitro ICSI-TESE z jąder.

Zapłodnienie komórek jajowych jest to połączenie komórek jajowych z plemnikami w warunkach laboratoryjnych. W przypadku klasycznego In vitro plemniki łączą się samoistnie z komórkami jajowymi, a w przypadku In vitro ICSI oraz metody ICSI-MESA i ICSI-TESE plemnik do komórki jajowej wprowadzany jest mikrochirurgicznie.

Transfer zarodków (embriotransfer) to umieszczenie zarodków w jamie macicy. Powstałe zarodki o zachowanym potencjale rozwojowym (zazwyczaj 1-2) umieszcza się w macicy kobiety bez znieczulenia. Zabieg nie jest bolesny.

Po zabiegu In vitro (od dnia transferu zarodków do jamy macicy) przez 2 tygodnie kobieta powinna przyjmować progesteron, który ma pozytywny wpływ na błonę śluzową macicy oraz ułatwia zagnieżdżenie zarodków w macicy.

Jeden cykl In vitro trwa od 2 do 8 tygodni.

Test ciążowy można wykonać po 10-14 dniach od umieszczenia zarodka w macicy.

Ciąża z In vitro traktowana jest jako ciąża podwyższonego ryzyka.

Od czego zależy skuteczność In vitro?

Skuteczność In vitro

zależy od wielu powiązanych ze sobą czynników, a zwłaszcza od indywidualnej sytuacji danej pary.

Skuteczność metody In vitro zależy od:

wieku kobiety

wagi kobiety

czasu leczenia niepłodności

chorób

rezerwy jajnikowej

przyczyn niepłodności

jakości nasienia

ilości i sposobu dotychczasowego leczenia

skutków stymulacji owulacji

wyników badań

od przebytych operacji narządów rodnych kobiety

dotychczasowych ciąż

palenia papierosów

obecności nieprawidłowości w narządach rodnych typu: mięśniaki macicy, torbiele jajników

Jaka jest skuteczność In vitro?

Najbardziej wiarygodnym i istotnym wskaźnikiem skuteczności In vitro jest wskaźnik urodzeń czyli liczba ciąż po zabiegu In vitro zakończonych urodzeniem dziecka.

Po zabiegu in vitro ciążę uzyskuje około 25-30% kobiet.

Kliniki leczenia niepłodności uzyskują największą skuteczność metody In vitro u kobiet poniżej 35 roku życia. Blisko 30% kobiet poddających się zabiegowi In vitro uzyskuje ciążę zakończoną urodzeniem dziecka.

Po 35 roku życia spada procentowy wskaźnik urodzeń dzieci dzięki In vitro:

między 35 a 37 rokiem życia to około 25%
między 38 a 39 rokiem życia to około 15%
do 42 roku życia około 10%

In vitro jest najskuteczniejszą metodą wspomaganego rozrodu.

Metoda In vitro umożliwia zajście w ciążę mimo braku możliwości wyleczenia przyczyn niepłodności.

Metoda In vitro stosowana jest od ponad 30 lat. Pierwsze dziecko zapłodnione metodą In vitro urodziło się w 1978 roku w Anglii, w Polsce w 1987 roku. Dzięki tej metodzie urodziło się na świecie ponad 5 milionów dzieci.

Ile kosztuje In vitro?

Metoda In vitro jest bardzo kosztowna. Ceny oscylują w granicach od około 7 tys. zł (bez badań i leków) do nawet 17 tys. zł (z badaniami i lekami).